Xem mẫu
- II- Đọc Các Trang Atlat Tự Nhiên
1- Đọc trang 4,5 ( Hình Thể)
Đọc 2 trang này, HS thấy được hình dạng chữ S của lãnh thổ, có bề dài dài, bề ngang
hẹp, trải qua các vĩ độ và kinh độ nào? Giáp với các qu ốc gia nào ? T ỷ l ệ c ủa núi, đ ồng b ằng
tương quan ra sao ? Ngoài ra còn có các đảo và vùng biển rộng gấp 3 lần diện tích đất liền.
2- Đọc trang 6 ( Địa chất khoáng sản )
-Ở trang này ta chỉ tập trung ở phần khoáng sản. Theo đó HS th ấy đ ược s ự đa d ạng
khoáng sản nước ta và tập trung nhiều ở vùng Trung du-miền núi B ắc B ộ; Xác đ ịnh đ ược s ự
phân bố cụ thể từng loại khoáng sản .
Ví dụ:
Than đá tập trung nhiều ở Quảng Ninh ,ngoài ra còn có ở Thái Nguyên, S ơn La, Hoà
Bình, Quảng Nam (Phải phối hợp các trang 6 ,2, 21, nếu ch ỉ xem tìm than đá ở vùng Trung du-
miền núi Bắc Bộ).
Lưu ý : để tìm mỏ khí Lan Tây, Lan Đỏ phải xem thêm hình phụ lục ở d ưới góc ph ải
của trang 6.
-Về việc vận dụng kiến thức đã học, HS hiểu thêm các loại mỏ thuộc năng lượng
(than, dầu khí), các loại mỏ thuộc kim loại đen , thuộc kim loại màu, thu ộc phi kim lo ại, các
loại mỏ được xem là quan trọng ở nước ta có trữ lượng lớn hoặc có giá trị kinh tế cao (dầu
khí, than đá ,sắt, bôxit, thiếc, apatit, đồng, titan, đá vôi xi măng và sét cao lanh ).
3- Đọc trang 7 (Khí Hậu)
-Trang này gồm có 3 hình: Khí hậu chung, nhiệt độ, lượng mưa
a- Trang hình khí hậu chung cần lưu ý các điểm sau:
+ Các miền khí hậu gồm : Khí hậu phía Bắc , miền khí h ậu Đông Trường Sơn, mi ền
khí hậu phía Nam . Dùng kiến thức đã học, HS có th ể hiểu được đặc đi ểm 3 mi ền khí h ậu
trên lần lượt là : có mùa đông lạnh ,mưa nhiều vào mùa nóng; mưa t ập trung vào thu đông;
mang tính cận xích đạo nóng quanh năm, có một mùa mưa và một mùa khô t ương ph ản sâu
sắc.
+ Chú ý sử dụng biểu đồ nhiệt và lượng mưa ở các nơi tiêu bi ểu nh ư: Hà N ội, Đà
Nẵng, Đà Lạt, TPHCM, để minh họa đặc điểm của 3 miền khí hậu trên.
+HS thấy được hướng gió mùa Hạ (chủ yếu là hướng Tây Nam), gió mùa mùa Đông
(chủ yếu là hướng Đông Bắc, nhưng lưu ý có trường hợp gió Đông ch ỉ qua l ục đ ịa và tr ường
hợp qua biển), hướng dẫn học sinh nhận xét gió Tây khô nóng .
+ HS biết được hướng di chuyển và tần suất các cơn bão ở các tháng 6, 7, 8, 9, 10, 11,
12. Trong đó tháng 9 có tần suất cao nhất từ 1-3 đến 1-7 cơn bão trên tháng và h ướng đi ch ủ
yếu vào khu vực giữa của Bắc Trung bộ.
b- Ở hình nhiệt độ phán ánh nhiệt độ trung bình nước ta với 3 mốc thời gian:
+ Nhiệt độ trung bình năm cao nhất ở phía Nam và các tỉnh duyên hải từ Hoành Sơn vào
Nam ( trừ một số tỉnh ở Tây Nguyên).
+ Nhiệt độ trung bình tháng giêng: Nhiệt độ trung bình cao nh ất ở vùng Nam Trung B ộ
và Nam bộ.
+ Nhiệt độ trung bình tháng 7: Cao nhất là Đồng bằng sông H ồng và các t ỉnh duyên h ải
miền Trung, đặc biệt nền nhiệt độ lên cao nhất trong năm.
c. Ở hình lượng mưa gồm có 3 hình : Lượng mưa trung bình năm, tổng lượng mưa từ
tháng 11 – 4( mùa mưa ít ), tổng lượng mưa từ tháng 5 -10 ( mùa mưa nhiều).
- + Lượng mưa trung bình năm: Nơi mưa nhiều là Thừa thiên Huế, Qủang Nam, Hà
Giang. Giải thích dựa vào hướng gió qua biển kết h ợp đ ịa hình núi và ảnh h ưởng c ủa các c ơn
bão.
+ Tổng lượng mưa từ tháng 11- 4: Tổng lượng mưa nhiều ở Th ừa Thiên Hu ế, Qu ảng
Nam. Giải thích dựa vào gió Đông Bắc qua biển kết hợp địa hình Trường Sơn. (l ưu ý phân
biệt ký hiệu gió mùa mùa Hạ, gió mùa mùa Đông với dòng biển nóng và l ạnh có màu gi ống
nhau nhưng đuôi mũi tên dầy, mỏng khác nhau)
+ Hình tổng lượng mưa tháng 5 -10: Những nơi mưa nhiều là Hà Giang, Lai Châu,
Quảng Nam, Kiên Giang, Cà Mau.Giải thích do nhận được gió mùa mùa hè nhi ều hoặc v ị trí
đón gió mùa hè.
4 – Đọc trang 8 (đất, thực vật và động vật)
Trang này gồm 2 hình: Hình đất - thực vật và hình phân khu địa lý động vật .
a. Ở hình đất và thực vật: GV cần chú ý hướng dẫn học sinh đọc một số loại đất chính ở
mỗi vùng kinh tế.
Ví dụ: Ở ĐBSCL chủ yếu là nhóm đất phù sa, gồm phù sa ng ọt (màu xanh lá), đ ất phèn
(chiếm tỉ lệ lớn nhất), và đất mặn chủ yếu ở ven biển.
Ở Tây Nguyên gồm chủ yếu đất feralit-trên đá badan và trên các loại đá khác …riêng
thực vật ta có thể kết hợp nhận xét khi mô tả lát cắt địa hình.
b. Ở hình phân khu địa lý động vật :
_ Gồm 6 khu vực , mỗi khu vực có một số động vật ch ủ yếu. HS xem ghi chú bên d ưới
để mô tả các loại động vật chủ yếu ở từng khu vực .
Ví dụ: khu Nam Bộ gồm các động vật như: cò, sếu đầu đỏ, đồi m ồi; khu Nam Trung
Bộ gồm chủ yếu các loài khỉ, voi, bò tót, hươu, nai, lợn rừng…
5. Đọc trang 9 (các miền tự nhiên ): miền Bắc và Đông Bắc Bắc Bộ, Tây Bắc và Bắc
Trrung Bộ.
Ở trang này ta cần chú ý những vấn đề sau :
a. Đặc điểm của hướng núi và độ cao của núi.
Ví dụ:
Hướng núi miền Tây Bắc và Bắc Trung Bộ chạy theo hướng TB-ĐN có đ ộ cao nhìn
chung là cao (có đỉnh núi Phăng-xi-păng cao 3143m và nhiều đỉnh khác cao trên 2000m) và th ấp
dần về phía Đông Nam.
Hướng núi Đông Bắc ? độ cao nói chung như thế nào?
b.Lát cắt địa hình:
HS đọc lát cắt A-B, C-D bằng cách phối h ợp bản đồ có đường g ạch k ẻ A-B, C-D v ới
hình lát cắt địa hình (góc trái bên dưới) với thước tỉ lệ 1: 3.000.000.
Theo đó ta cần làm rõ các ý chính sau:
+ Hướng lát cắt
+ Độ dài của lát cắt (dựa vào thước tỉ lệ )
+ Lát cắt đi qua những địa hình núi, cao nguyên, thung lũng sông, đồng bằng nào?...
+ Ở mỗi loại địa hình có độ cao là bao nhiêu? Chạy dài bao nhiêu?
+ Ở mỗi loại địa hình có đất đai và thực vật gì ? Thuộc lo ại khí h ậu gì ? (ph ối h ợp trang 7
và 8)
Ví dụ: mô tả lát cắt A-B.
- Hướng lát cắt: Tây Bắc-Đông Nam, từ sơn nguyên Đồng Vân đến cửa sông Thái Bình.
- - Hướng nghiêng địa hình: cao ở Tây bắc và thấp dần về phía Đông Nam.
- Đường cắt đi từ biên giới Việt-Trung qua vùng núi phía Đông c ủa s ơn nguyên Hà Giang,
cắt ngang sông Gâm, qua sườn phía Tây vùng núi Phi -Ya, rồi cắt ngang sông năng và qua đỉnh
núi Phia-Boóc (1578m), qua phía Đông thị xã Bắc Cạn và thượng nguồn sông Cầu c ủa khu
Việt Bắc.
Đường cắt tiếp tục đi qua cánh cung Ngân Sơn, Bắc Sơn và các vùng đồi núi xen kẽ giữa 2
cánh cung, vùng đồi núi thoai thoải của khu Đông Bắc rồi thấp dần về phía đ ồng bằng.
Trước khi đến cửa sông Thái Bình lát cắt đi qua các sông Th ương, L ục Nam, Kinh Th ầy, Văn
úc của khu Đồng bằng Bắc Bộ.
c. Các dòng biển nóng và lạnh ngoài khơi của lãnh thổ nước ta : được tham khảo xem như
là một trong những nhân tố tạo thành các ngư trường.
6. Đọc trang 10 (các miền tự nhiên của Nam Trung Bộ và Nam Bộ)
Nhận xét đặc điểm địa hình giống như trang 9, đọc lát cắt A-B-C, nhận xét v ề tác động
của các dòng biển.
1. Trang 11, Atlas Địa lý Việt Nam:
Quy mô dân số và sự phân cấp đô thị được trình bày rõ ràng trên bản đồ.
Ví dụ:
-Hà Nội, thành phố Hồ Chí Minh ... cấp đô thị dặc biệt
-Đô thị loại 1: Đà Nẵng, Biên Hòa...
-Đô thị loại 2: Huế, Vinh, Nha Trang...
-Đô thị loại 3: Thái Bình, Tam Kỳ, Bạc Liêu...
-Đô thị loại 4: Hà Tiên, Hà Tỉnh, Ninh Bình...
Dựa vào kiến thức đã học, bản đồ dân số, bản đồ hành chính t ỉnh, HS đ ọc n ội dung dân
cư rồi trả lời các câu hỏi:
-So sánh mật độ dân số giữa vùng Đồng bằng sông Hồng và vùng Đ ồng b ằng sông C ửu
Long.
-So sánh mật độ dân số giữa vùng Đồng bằng sông Hồng và vùng Trung du-miền núi
Bắc Bộ.
-So sánh mật độ dân số giữa vùng Tây Nguyên và vùng Đồng bằng sông Cửu Long.
-So sánh mật độ dân số giữa vùng Trung du-miền núi Bắc Bộ và vùng Tây Nguyên.
-So sánh mật độ dân số của các tỉnh vùng ven biển với các tỉnh miền núi nước ta.
-Nêu nhận xét về quy luật phân bố dân cư ở nước ta.
Bảng mẫu 1:
Mật độ (người/km2) Phân bố (vùng thuộc tỉnh nào) Nhận xét
< 50
50-100
101-200
201-500
501-1000
1001-2000
> 2000
Bảng mẫu 2:
Quy mô dân số Tên đô thị Loại mấy
> 1.000.000
- 500.001-1.000.000
200.001-500.000
100.001-200.000
50.001-100.000
< 50.000
-Trên trang bản đồ còn trình bày các biểu đồ. Mục đích của các biểu đồ ph ụ này nh ằm giải
thích rõ nội dung chính trình bày trên bản đồ. Bi ểu đ ồ Dân s ố Vi ệt Nam qua các th ời kỳ trình
bày số dân nước ta tăng liên tục từ 1921-2003. Biểu đồ Cơ cấu dân số theo giới tính và đ ộ
tuổi trình bày tháp dân số Việt Nam ở hai thời điểm: năm 1989 và 1999, HS phân tích, so sánh
hai tháp dân số về hai nội dung:
-Hình dạng của tháp dân số nói lên điều gì ?
-Cơ cấu dân số theo độ tuổi và theo giới tính ?
-Tỷ lệ dân số phụ thuộc ?
-Xu hướng thay đổi cơ cấu dân số theo độ tuổi ? Nguyên nhân ?
-Thuận lợi, khó khăn, biện pháp ?
-Phân tích biểu đồ cơ cấu dân số hoạt động theo ngành năm 2000 ? Nêu xu h ướng
chuyển dịch cơ cấu dân số hoạt động theo ngành ?
*Các loại biểu đồ:
1. Biểu đồ dân số Việt Nam từ năm 1921-2003 (đơn vị: triệu người)
2. Biểu đồ cơ cấu dân số theo độ tuổi và theo giới tính
3. Cơ cấu dân số hoạt động theo ngành (năm 2000)
2.Trang 12, Atlas Địa lý Việt Nam:
Trên bản đồ chính thể hiện các ngữ hệ bằng phương pháp nền chất lượng, các nhóm
ngôn ngữ biểu hiện bằng phương pháp vùng phân bố. Các ngữ hệ được thể hiện bằng các
màu sắc khác nhau.
Ví dụ:
-Màu hồng: ngữ hệ Nam Á
-Màu đỏ thắm: ngữ hệ Nam Đảo
Các nhóm dân tộc hoặc chiếm giữ một khoảng không gian nh ất đ ịnh, hoặc s ống xen k ẽ
lẫn nhau trong từng vùng trên lãnh thổ Việt Nam.
Ví dụ:
-Nhóm ngôn ngữ Việt Mường sống xen với nhóm ngôn ngữ Môn-Khơme ở vùng phía
nam tỉnh Điện Biên, Sơn La...
Dựa vào kiến thức đã học và các bản đồ dân tộc và hành chính Việt Nam, HS đọc rồi
trả lời các câu hỏi:
-Hãy xác định: các dân tộc Việt Nam thuộc mấy ngữ hệ ? Mỗi ng ữ h ệ phân b ố ở đâu ?
Gồm bao nhiêu dân tộc ?
-Nhóm ngôn ngữ Việt Mường phân bố ở những tỉnh nào ?
-Nhóm ngôn ngữ Tày Thái phân bố ở những tỉnh nào ?
-Kể tên các dân tộc trong các nhóm ngôn ngữ sống xen kẽ trên lãnh thổ Việt Nam ?
Bảng mẫu:
Dân tộc Số người Phân bố ( tên tỉnh )
- Ngoài bản đồ hành chính, trang bản đồ này còn thiết kế biểu đồ cơ cấu các nhóm dân tộc Việt
Nam và bảng số liệu thống kê theo điều tra dân số (ngày 1 tháng 4 năm 1999) v ề s ố l ượng
người của các dân tộc Việt Nam. GV có thể khai thác nh ững n ội dung này đ ể tìm hi ểu sâu v ề
các dân tộc, nhằm hình thành trong HS những thông tin cần thiết trong bài học địa lý.
* Các nhóm dân tộc Việt Nam (theo ngôn ngữ)
* Các dân tộc Việt Nam (theo số liệu Tổng điều tra dân số 1-4-1999)
3. Thông tin phản hồi:
3.1. Cộng đồng dân tộc Việt Nam:
a. Là nước có nhiều thành phần dân tộc:
-Việt Nam có 54 dân tộc thuộc 8 nhóm và đại diện các nhóm, 3 dòng.
-Tỷ lệ các nhóm ngôn ngữ:
+87,8% là nhóm Việt Mường
+5,0 là nhóm Thái-Kađai
+2,8% là nhóm Môn-Khơme
+1,8% là nhóm H’Mông, Dao
+1,1% là nhóm Nam Đảo
+1,5% là nhóm Hán-Tạng
Kết luận: nhóm Việt Mường là bản địa có tỷ lệ lớn, có vai trò lớn và là nòng c ốt hình thành
dân tộc Việt Nam.
b. Sự phân bố các nhóm:
+ Việt Mường: tập trung chủ yếu ở đồng bằng sông Hồng, duyên hải miền Trung,
Đông nam bộ và đồng bằng sông Cửu Long.
+ Môn-Khơme: Gia Lai, Kon Tum, Lâm Đồng, đảo Phú Quốc, vùng Hà Tiên.
+ Tày Thái: Trung du-miền núi Bắc Bộ, Tây và Bắc trung bộ.
+ H’Mông, Dao: Hà Giang, Tây bắc và thượng du sông Mã, Cả.
+ Nam Á khác: Trung du-miền núi Bắc Bộ
+ Nam Đảo: Đắc Lắc
+ Hán: Quảng Ninh, Hà Giang, Mường Xén. Ngoài ra còn có ở các thành phố lớn như
thành phố Hồ Chí Minh...(tuy trên bản đồ không thể hiện rõ nhưng cần nêu lên).
+ Tạng-Miến: chủ yếu ở Lai Châu, Lào Cai.
So sánh với bản đồ địa hình để thấy các thành phần dân tộc ít người ch ủ yếu sống ở
miền núi, còn người Việt Mường chủ yếu sống ở đồng bằng và ven biển.
3.2. Sự phát triển dân số qua khai thác biểu đồ và tháp dân số:
*Biểu đồ:
-Đặc điểm dân số nước ta tăng nhanh.
-Dân số tương đối đông.
*Tháp dân số:
Đáy rộng, đỉnh nhọn và thu hẹp nhanh.
Kết luận: tỷ lệ tăng dân số cao, độ tuổi sinh đẻ nhiều, tuổi th ọ trung bình th ấp dẫn đ ến
tỷ lệ ngoài tuổi lao động không cao, có bổ sung lực lượng lao đ ộng nhi ều, gây s ức ép dân s ố
đến chất lượng cuộc sống và tài nguyên môi trường.
3.3. Sự phân bố dân cư:
*Mật độ dân số:
- -Mật độ dân số trên 2.000 người/km2: Hà Nội, Hải Phòng, Thái Bình, Hải Dương, thành
phố Hồ Chí Minh.
-Mật độ dân số từ 1.001-2.000 người/km2: hầu hết các tỉnh Đồng bằng sông Hồng và
các tỉnh An Giang, Đồng Nai, Bà Rịa-Vũng Tàu, Thanh Hóa, Đà Nẵng.
-Mật độ dân số từ 501-1.000 người/km2: hầu hết các tỉnh Đồng bằng sông Hồng và
Duyên hải miền Trung, Đông Nam Bộ và Đồng bằng sông Cửu Long.
-Mật độ dân số từ 201-500 người/km2: Duyên hải miền Trung, Sóc Trăng, Trà Vinh,
Đắc Lắc, Bình Thuận, Lâm Đồng và rải rác ở Cao Bằng, Tây Ninh.
-Mật độ dân số từ 101-200 người/km 2: một số tỉnh ở Duyên hải miền Trung, Cà Mau,
Bạc Liêu.
-Mật độ dân số từ 50-100 người/km2: Bắc và Đông bắc, Tây Nguyên, Bắc Trung Bộ.
-Mật độ dân số < 50 người/km2: Kon Tum, Gia Lai, Tây Bắc.
So sánh bản đồ địa hình: dân cư tập trung đông ở đồng bằng và duyên hải, th ưa dân ở
miền núi.
* Các điểm dân cư lớn:
-Thành phố trên 1 triệu người: Hà Nội, thành phố Hồ Chí Minh, Hải Phòng.
-Thành phố từ 500.001-1.000.000 người: Cần Thơ, Biên Hoà, Đà Nẵng.
-Thành phố từ 200.001-500.000 người: Nam Định, Thái Nguyên, Vinh, Huế, Quy Nh ơn,
Buôn Mê Thuột, Nha Trang, Vũng Tàu, Long Xuyên.
-Thành phố từ 100.001-200.000 người: rất nhiều
-Thành phố dưới 100.000 người: Sơn La, Lào Cai, Hà Tỉnh...
Kết luận: các thành phố, thị xã chủ yếu tập trung ở đồng bằng và ven biển.
Trang 13. Bản đồ Nông nghiệp chung.
-Trong nông nghiệp, đất có vai trò hết sức quan trọng. Do đó, hi ện tr ạng s ử d ụng đ ất nông
nghiệp được trình bày trước tiên, nổi bật. Đất sử dụng với mục đích khác nhau đ ược th ể hi ện
bằng các màu sắc khác nhau.
Ví dụ: Vùng nền màu vàng thể hiện loại đất trồng cây LT-TP và cây công nghi ệp hàng
năm; vùng nền màu nâu thể hiện loại đất trồng cây công nghiệp lâu năm; . . .
-Các vùng nông nghiệp được thể hiện bằng các chữ số La mã & đường ranh giới. Di ện
tích nằm trong đường ranh giới cùng với các chữ số La mã xếp theo thứ tự từ I đ ến VII th ể
hiện 7 vùng nông nghiệp của nước ta.
-Trên nền màu đất đang sử dụng thể hiện các cây trồng & vật nuôi.
Ví dụ: Cây cà phê, cây hồ tiêu, cây điều, . . . đ ược trồng trên đ ất tr ồng cây công nghi ệp lâu
năm. Trâu bò được nuôi trên đất nông lâm kết hợp; . . .
-HS đối chiếu bảng ký hiệu chung ở trang bìa với ký hiệu trình bày trên b ản đ ồ s ẽ đ ọc
được toàn bộ các cây trồng, vật nuôi mà người thiết kế bản đồ muốn truyền đạt.
-Ngoài bản đồ chính, còn có bản đồ phụ & biểu đồ.
+Bản đồ phụ thể hiện quần đảo Trường Sa.
+Biểu đồ đặt bên ngoài bản đồ biểu hiện giá trị sản xuất nông nghi ệp, lâm nghi ệp,
thủy sản liên tục tăng từ 1990-2000, HS nhận rõ những nét khái quát về quá trình phát tri ển
nền nông nghiệp VN.
2. Trang 14. Các bản đồ Nông nghiệp VN. Bản đồ cây công nghiệp
- -Trên bản đồ cây công nghiệp thể hiện các cây mía, lạc, hồ tiêu, chè, thuốc lá, cafe, bông, dừa.
Những nơi trồng nhiều cây công nghiệp trên đất nước ta được đặt các ký hiệu cây tr ồng vào
đó.
Ví dụ: các tỉnh Qtrị, Glai, Đlăk trồng nhiều hồ tiêu được đ ặt ký hi ệu cây h ồ tiêu vào các
tỉnh đó.
-Nền màu trên bản đồ thể hiện tỉ lệ diện tích gieo trồng cây công nghiệp so với tổng
DT gieo trồng đã s.dụng. Nền màu càng đậm, tỉ lệ diện tích gieo trồng càng cao.
Ví dụ: Các tỉnh Bắc Bộ & Nam Bộ tỉ lệ : 40%.
-Ngoài bản đồ, có thiết kế các biểu đồ thể hiện diện tích cây công nghiệp phát tri ển
qua các năm 1990, 1995, 2000.
Ví dụ: Năm 1990, diện tích trồng cây công nghiệp lâu năm là 657.000 ha, đ ến năm 2000
là 1.451.000 ha…
-Dựa vào kiến thức đã học & bản đồ, HS đọc bản đồ để ghi vào bảng sau đây:
Tên cây công nghiệp Phân bố (tên tỉnh) Nhận xét
3. Trang 15. BĐ Lâm nghiệp và Thủy sản.
*Trên bản đồ thể hiện tỉ lệ diện tích rừng so với diện tích toàn tỉnh. Quy mô giá trị sản
xuất lâm nghiệp của các tỉnh. Sản lượng thủy sản đánh bắt & nuôi trồng của các tỉnh.
-Tỉ lệ diện tích rừng được chia làm 4 cấp: cấp 1: < 10%; cấp 2: 10 – 20%; c ấp 3: 26 –
50%; cấp 4: > 50%.
Nhìn trên bản đồ ta thấy rõ sự phân cấp chỉ số lượng tương ứng với sự phân cấp màu
từ nhạt (nơi có tỉ lệ diện tích rừng thấp: Hà Nội, Hưng Yên, Thái Bình, Nam Đ ịnh) đ ến đ ậm
(nơi có tỉ lệ diện tích rừng cao: Tuyên Quang, Quảng Bình, KonTum, Đắc Lắc, Lâm Đồng).
*Quy mô giá trị sản xuất lâm nghiệp của các tỉnh & TP được biểu hiện bằng biểu đồ hình bán
nguyệt màu vàng.
-Các tỉnh có quy mô giá trị sản xuất lâm nghiệp lớn nhất ( >2.000 tỉ đồng) có hình bán
nguyệt lớn nhất.
VD: Sơn La, Yên Bái, Lạng Sơn, Thanh Hóa, Nghệ An.
- Các tỉnh có quy mô giá trị sản xuất lâm nghiệp nhỏ nhất (< 25 t ỉ đồng) có hình bán
nguyệt nhỏ nhất.
VD: Hà Nội, Hưng Yên, Nam Định, . . .
- Để thấy rõ mức độ phát triển lâm nghiệp của từng t ỉnh, thành, HS đ ọc b ản đ ồ r ồi ghi
kết quả đọc được theo các câu hỏi sau:
+ Tỉnh nào có quy mô giá trị sản xuất lâm nghiệp lớn nhất? Nhỏ nhất? Vì sao?
+ Vì sao tỉnh có tỉ lệ diện tích rừng nhiều nhất lại không có quy mô giá trị sản xuất lâm
nghiệp lớn nhất ? . .
-Sản lượng thủy sản đánh bắt được thể hiện bằng biểu đồ hình cột đặt bên c ạnh bi ểu đ ồ
hình bán nguyệt & nuôi trồng thủy sản (biểu đồ cột màu xanh đ ặt bên c ạnh bi ểu đ ồ c ột màu
đỏ). Do chỉ số số lượng về đánh bắt và nuôi trồng của các t ỉnh quá chênh l ệch cho nên đ ộ cao
của biểu đồ vượt ra ngoài lãnh thổ giống như các cột trên bản đồ. Biểu đồ biểu hiện trị số
quá lớn phải đứt đoạn và ghi trị số số lượng lên đầu cột biểu đồ.
- *Trên vùng biển từ Bắc vào Nam thể hiện các bãi cá, tôm. Một con cá, tôm đ ặt trong
đường viền rời nét có ý nghĩa là đối tượng đó đang tồn tại trong khu vực nh ưng không xác
định được ranh giới chính xác của nó trong tự nhiên.
*Ngoài bản đồ, trên trang bản đồ còn thiết kế biểu đồ thể hiện sản lượng thủy sản của
cả nước qua các năm 1990, 1995, 2000 nhằm giải thích rõ quá trình phát tri ển ngành th ủy s ản,
1 ngành đang trong thời kỳ phát triển mạnh & đầy triển vọng của nước ta.
* Ở góc khung đông nam tờ bản đồ có thiết kế bản đồ ph ụ th ể hiện QĐ Tr ường Sa và
các bãi tôm, cá trong vùng biển này.
4. Trang 16. Bản đồ Công nghiệp chung.
*Nội dung chính của bản đồ thể hiện các TTCN và điểm công nghiệp phân theo giá trị s ản
xuất công nghiệp.
-Các ký hiệu thể hiện các TTCN và điểm công nghiệp được đặt đúng nơi mà đ ối t ượng
chiếm giữ. Quy mô các TTCN (ĐV: nghìn tỷ đồng) được bi ểu hiện b ằng đ ộ l ớn nh ỏ c ủa
vòng tròn. Quy mô lớn, kích cở vòng tròn lớn và ngược lại.
VD: TTCN lớn nhất nước ta là TP.HCM có kích th ước vòng tròn lớn nh ất, các TTCN
Thanh Hóa, Vinh, Quy Nhơn, Sóc Trăng,. . .là nh ững TTCN nh ỏ nh ất có kích th ước vòng tròn
nhỏ nhất.
-Trong các vòng tròn, còn có các ký hiệu biểu hiện các ngành công nghiệp. Trong vòng
tròn càng có nhiều ký hiệu chứng tỏ ở đó càng tập trung nhiều ngành công nghiệp.
VD: Trong vòng tròn biểu hiện TTCN Hà Nội có 9 ký hiệu, biểu hiện có 9 ngành công nghi ệp.
Thái Nguyên có 4 ký hiệu, biểu hiện có 4 ngành công nghiệp, . . .
-Số lượng ký hiệu trong một TT cũng thể hiện cấu trúc của ngành công nghiệp trong TT
đó.
*Ngoài các TTCN, các điểm công nghiệp ra, trên bản đồ còn có các mỏ khóang sản đang
khai thác, các nhà máy thủy điện.
*Ngoài bản đồ còn có các biểu đồ thể hiện giá trị sản xuất công nghiệp qua các năm
1995-2000; biểu đồ giá trị sản xuất công nghiệp phân theo thành ph ần kinh t ế; bi ểu đ ồ giá tr ị
sản xuất công nghiệp phân theo nhóm ngành công nghiệp.
5. Trang 17. bản đồ Công nghiệp Năng lượng.
-Thể hiện các nhà máy thủy điện, nhiệt điện, các cụm diezel, các nhà máy th ủy đi ện đang xây
dựng. Các mỏ than, mỏ dầu đang khai thác. Hệ thống đường dây t ải đi ện 500KV & các tr ạm
biến áp.
-Quy mô nhà máy điện được phân ra làm 2 loại: lo ại > 1000MW (Ph ả L ại, Hòa Bình, Phú
Mỹ); loại < 1000MW (Na Hang, Sơn La, A Vương, Xê-Xan 3, Thác Bà, N ậm Mu, Uông Bí,
Ninh Bình, Yaly, Vĩnh Sơn, Sông Hinh, Đa Nhim, Trị An, Thủ Đức,…).
-Quy mô các mỏ than cũng được phân ra làm 2 loại như trên bản đồ.
-Ngoài ra, trên bản đồ còn thiết kế các biểu đồ sản lượng dầu thô, điện, than sạch qua các
năm 1990, 1995, 2000; biểu đồ giá trị sản xuất của ngành năng lượng trong tổng giá trị sản
xuất của toàn ngành công nghiệp.
Đây là những biểu đồ bổ sung, làm rõ vị trí & sự phát tri ển c ủa ngành công nghi ệp năng
lượng VN.
VD: Từ 1990 đến 2000, sản lượng dầu thô tăng 4 lần, than sạch tăng hơn 2 lần, đi ện
tăng > 3 lần.
- 6. Trang 18. bản đồ Giao Thông.
-Thể hiện các loại hình đường sắt, đường bộ, đường biển, đường hàng không.
-Còn hệ thống các sân bay, bến cảng, điểm hướng dẫn bay, cửa khẩu.
HS xác định:
-Các tuyến giao thông chính: QL 1, đường HCM…
-Các đầu mối GTVT: Hà Nội, tp.HCM,…
-Các cảng biển, sân bay.
7. Trang 19. bản đồ Thương Mại
-Thể hiện tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tính theo đ ầu ng ười. T ổng s ố
người kinh doanh thương nghiệp & dịch vụ. Xuất nhập khẩu của các tỉnh.
-Tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tính theo đầu người được phân làm 5
cấp (ĐV: triệu đồng): cấp 1: < 1; cấp 2: từ 1 – 2; cấp 3: từ 2,1 – 3 ; cấp 4: từ 3,1 – 5 ; c ấp 5: >
5.
HS nhìn sắc thái màu nền biến đổi từ nhạt đến đậm rồi xác định mỗi c ấp g ồm nh ững t ỉnh
nào, tỉnh nào có tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ cao nhất, thấp nhất.
-Tổng số người kinh doanh thương nghiệp & dịch vụ của các tỉnh được thể hiện bằng biểu
đồ hình bán nguyệt. (Phân tích giống BĐ Lâm nghiệp & Thủy sản – tr. 15)
-XNK các tỉnh được thể hiện bằng các biểu đồ hình cột ( XK – xanh; NK – đỏ ).
-HS đọc các biểu đồ các tỉnh để nhận rõ các tỉnh có bi ểu đ ồ c ột cao thì giá tr ị XNK l ớn.
Cột màu xanh cao hơn màu đỏ là xuất siêu, ngược lại, cột đỏ cao hơn là nhập siêu.
7. Trang 20. BĐ Du lịch
Thể hiện các TT du lịch, tài nguyên du lịch tự nhiên & nhân văn.
-Các TT DL quốc gia như Hà Nội, Huế, Đà Nẵng, TP.HCM; các TT DL vùng là các vòng
tròn nhỏ như Lạng Sơn, Hải Phòng, Hạ Long, Nha Trang, Đà Lạt, Vũng Tàu, Cần Thơ.
-Tài nguyên DL TN & NV như di sản thiên nhiên thế giới (V ịnh Hạ Long, Phong Nha
Kẻ Bàng), hang động, suối nước nóng, bãi biển, di sản VH TG (Cố đô Hu ế, Ph ố c ổ H ội An,
Thánh địa Mỹ Sơn,. . .), các TNDL khác.
-Các biểu đồ thể hiện số lượng du khách & doanh thu DL, cơ cấu khách DL qu ốc t ế
phát triển qua các năm, cơ cấu khách DL QT thay đổi qua các năm.
Kết hợp với kiến thức địa lý, các em sẽ tự giải thích được:
+ Tại sao thời kỳ 1996-1998 số lượng khách nội địa & QT đ ều tăng nh ưng doanh thu l ại
giảm.
+ Cơ cấu mỗi loại khách DL QT năm 1996-2000 tăng hay giảm?…
8. Trang 21. Bản đồ Vùng Trung du & Miền núi Bắc Bộ, Vùng Đồng Bằng Sông
Hồng
-Thể hiện 2 tiểu vùng Đông Bắc & Tây Bắc và ĐBSH.
-Đối với 2 tiểu vùng Đông Bắc & Tây Bắc:
Thể hiện rất rõ các tiểu vùng NN như vùng giàu rừng và trung bình xen lẫn với vùng
nông lâm kết hợp; vùng trồng cây LT-TP, cây công nghi ệp hàng năm, cây công nghi ệp lâu
năm.Thể hiện mối quan hệ giữa tự nhiên với các ngành kinh tế, giữa các ngành kinh t ế v ới
nhau. Biểu đồ GDP của vùng TD-MN Bắc Bộ so với cả nước.
-Đối với ĐBSH:
- Thể hiện Hà Nội-TT KT-CT-VH của cả nước và các TTKT lớn khác. Biểu đồ GDP c ủa
vùng ĐBSH so với cả nước
9. Trang 22. BĐ Vùng Bắc Trung Bộ
-Thể hiện các yếu tố tự nhiên của vùng; các tài nguyên để phát triển kinh t ế: rừng, khoáng
sản, du lịch,. . .
-Thể hiện các ngành kinh tế: CN & XD, Nông – lâm – thủy sản và Dịch vụ.
-Biểu đồ GDP vùng so với cả nước.
10. Trang 23. BĐ Vùng Duyên hải Nam Trung Bộ, Tây Nguyên
*Tự nhiên
-Đối với vùng Duyên hải NTB:
Thể hiện các yếu tố tự nhiên, các khoáng sản.
-Đối với Tây Nguyên:
Thể hiện là vùng đồi núi với các cao nguyên xếp tầng rộng lớn, giàu rừng, đất đỏ
badan, tài nguyên du lịch
* Kinh tế
-Đối với vùng Duyên hải NTB:
Thể hiện các ngành kinh tế: CN & XD, Nông – lâm – thủy sản và Dịch vụ.
-Đối với Tây Nguyên:
Thể hiện các cơ sở chế biến ngành kinh tế: Lâm nghiệp, trồng cây công nghi ệp lâu
năm, chăn nuôi trâu bò, lợn, g.cầm. Các cơ sở chế biến lâm sản, chế bi ến th ực ph ẩm, d ệt; các
địa điểm du lịch nổi tiếng.
11. Trang 24. BĐ Vùng Đông Nam Bộ, Vùng ĐBS. Cửu Long
-
*Tự nhiên
-Đối với vùng ĐNB:
Thể hiện các yếu tố tự nhiên: địa hình, đất đai, khí hậu, nguồn sinh thủy, khoáng sản,…
-Đối với ĐBSCL:
Thể hiện các yếu tố tự nhiên: đất đai, khí hậu, sông ngòi, khoáng sản,…
*Kinh Tế
-Đối với vùng ĐNB:
Thể hiện các ngành kinh tế của vùng: công nghiệp, là vùng có c ơ c ấu kinh t ế phát tri ển
nhất trong cả nước với nhiều TTCN lớn. Về nông nghiệp, là vùng chuyên canh cây công
nghiệp lớn nhất nước. Về GTVT, có hệ thống đường giao thông to ả đi kh ắp đ ất n ước. N ằm
trong vùng kinh tế trọng điểm phía Nam. Biểu đồ GDP của vùng so với cả nước.
-Đối với ĐBSCL:
Thể hiện các hoạt động kinh tế: nông nghiệp, là vùng sản xuất LT-TP lớn nhất nước,
chăn nuôi khá phát triển, đánh bắt & nuôi trồng th ủy sản cũng là th ế mạnh c ủa vùng. V ề công
nghiệp, có các TTCN như CT, Mỹ Tho, …Về giao thông, chủ yếu là đường ôtô, đường th ủy
nội địa. Biểu đồ GDP của vùng so với cả nước.
nguon tai.lieu . vn
