Xem mẫu
- C¸c Chó ý Quan Träng
Khi Gi¶i To¸n Ho¸ Häc
TiÕt I. PhÇn h÷u c¬
1. To¸n r−îu:
* R−îu kh«ng ph¶i l axit, kh«ng t¸c dông víi kiÒm, kh«ng t¸c dông víi kim
lo¹i kh¸c, chØ t¸c dông víi kim lo¹i kiÒm.
* Khi este ho¸ hçn hîp 2 r−îu kh¸c nhau, ta thu ®−îc 3 ete; khi ete ho¸ hçn
hîp 3 r−îu kh¸c nhau ta thu ®−îc 6 ete.
* Khi oxi ho¸ r−îu bËc 1 kh«ng ho n to n cã thÓ thu ®−îc axit, an®ehit
t−¬ng øng (sè nguyªn tö C nh− nhau), r−îu d− v n−íc. Ho¸ tÝnh cña s¶n
phÈm n y rÊt phøc t¹p, cÇn xÐt cô thÓ tõng tr−êng hîp.
VD: Khi oxi ho¸ kh«ng ho n to n r−îu metylic
H-COOH
[O] H-CHO
→ CH3OH (d−)
CH3OH
xt,to H2O
Trong hçn hîp s¶n phÈm cã 4 chÊt. Nã sÏ cho ph¶n øng tr¸ng b¹c (cña
HCHO, HCOOH), ph¶n øng víi baz¬ (cña HCOOH)
* R−îu ®a chøc cã 2 nhãm –OH trë lªn liªn kÕt víi c¸c nguyªn tö C kÕ tiÕp
nhau ®Òu cho ph¶n øng ho tan Cu(OH)2 t¹o th nh dd m u xanh lam.
VD:
2CH2 - OH CH2 - O O - CH2
+ Cu(OH)2 → Cu
CH2 - OH CH2 - O O - CH2
H H
* NÕu cã 2 hoÆc 3 nhãm –OH còng ®Ýnh v o 1 nguyªn tö C, r−îu sÏ tù huû
th nh c¸c chÊt kh¸c bÒn h¬n.
OH
→ R - CHO + H2O
R - CH
OH
OH
R - C - OH → R - C - OH + H2O
OH O
OH
R - C - R’ → R - C - R’ + H2O
OH O
* NÕu cã nhãm –OH tÝnh v o C cã nèi ®«i, r−îu kÐm bÒn, tù huû th nh chÊt
kh¸c:
18
- R - CH = CH - OH → R - CH2 - CHO
2. To¸n an®ehit:
* Ta dùa v o sè mol Ag trong ph¶n øng tr¸ng b¹c suy ra sè nhãm chøc -
CHO
R(CHO)x + xAg2O NH3 R(COOH)x + 2xAg↓
to
* Ta dùa v o tØ lÖ sè mol an®ehit v sè mol H2 trong ph¶n øng céng hîp ®Ó
x¸c ®Þnh an®ehit no hay ®ãi.
VD: CH2 = CH - CHO + 2H2 Ni CH3 - CH2 - CH2OH
to
* ChØ cã an®ehit fomic khi tham gia ph¶n øng tr¸ng g−¬ng cho ta tØ lÖ: 1 mol
an®ehit → 4 mol Ag. Cho nªn khi gi¶i b i to¸n t×m c«ng thøc cña an®ehit
®¬n chøc, b−íc 1 nªn gi¶ sö an®ehit n y kh«ng ph¶i l an®ehit fomic, v sau
khi gi¶i xong ph¶i thö l¹i nÕu l an®ehit fomic th× cã phï hîp víi ®Çu b i hay
kh«ng.
3. To¸n axit:
* Ph¶n øng trung ho axit:
R(COOH)x + xNaOH → R(COONa)x + xH2O
* Axit fomic cã thÓ cho ph¶n øng tr¸ng g−¬ng, hay ph¶n øng khö Cu(OH)2:
H - COOH + Ag2O NH3 H2O + CO2↑ + 2Ag↓
to
* XÐt ph¶n øng:
RCOOH + NaOH → RCOONa + H2O
Khèi l−îng 1 mol muèi RCOONa nÆng h¬n 1 mol axit RCOOH l : 23 - 1 =
22g
4. To¸n este:
* Ph¶n øng este ho¸ (t¹o este) l ph¶n øng thuËn nghÞch:
RCOOH + R’OH ↔ RCOOR’ + H2O
§Ó x¸c ®Þnh nång ®é c¸c chÊt ë 1 thêi ®iÓm nhÊt ®Þnh, ta ph¶i dùa v o h»ng
sè c©n b»ng:
Kcb = ([RCOOR’].[H2O])/([RCOOH].[R’OH])
* C¸c ph¶n øng ®Æc biÖt:
+ R - COOCH = CHR’ + NaOH to RCOONa + R’ - CH2 - CHO
Muèi An®ehit
o
+ R - COOC6H5 + 2NaOH t RCOONa + C6H5ONa + H2O
Muèi Muèi
+ H - C - OR + Ag2O NH3 HO - C - OR + 2Ag↓
to
O O
19
- TiÕt II. PhÇn v« c¬ - To¸n kim lo¹i
* NÕu cã nhiÒu kim lo¹i trùc tiÕp tan trong n−íc t¹o th nh dd kiÒm, v sau ®ã
lÊy dd kiÒm trung ho b»ng hçn hîp axit th× nªn tÝnh theo d¹ng ion cho ®¬n
gi¶n.
* Khi ho tan ho n to n kim lo¹i kiÒm A v kim lo¹i kiÒm B ho¸ trÞ n v o
n−íc th× cã hai kh¶ n¨ng:
- B l kim lo¹i tan trùc tiÕp (nh− Cu, Ba) t¹o th nh kiÒm.
- B l kim lo¹i cã hi®roxit l−ìng tÝnh, lóc ®ã nã sÏ t¸c dông víi kiÒm
(do A t¹o ra).
VD: Ho tan Na v Al v o n−íc:
Na + H2O = NaOH + 1/2H2↑
Al + H2O + NaOH = NaAlO2 + 3/2H2↑
* Khi kim lo¹i tan trong n−íc t¸c dông víi axit cã hai tr−êng hîp x¶y ra:
- NÕu axit d−: chØ cã 1 ph¶n øng gi÷a axit v kim lo¹i.
- NÕu kim lo¹i d−: ngo i ph¶n øng gi÷a kim lo¹i v axit cßn cã ph¶n
øng gi÷a kim lo¹i d− t¸c dông víi n−íc.
* Khi xÐt b i to¸n kim lo¹i t¸c dông víi hçn hîp axit th× nªn x©y dùng ph¶n
øng:
M + nH+ = Mn+ + n/2H2↑
ChuyÓn b i to¸n vÒ d¹ng ion ®Ó tÝnh.
* NÕu kim lo¹i thÓ hiÖn nhiÒu ho¸ trÞ (nh− Fe) khi l m b i to¸n nªn gäi n l
ho¸ trÞ cña -M khi t¸c dông víi axit n y, m l ho¸ trÞ cña M khi t¸c dông víi
axit kia.
* NhiÒu kim lo¹i t¸c dông víi nhiÒu axit cã tÝnh oxi ho¸ m¹nh (H2SO4®,
HNO3) th× l−u ý mçi chÊt khi tho¸t ra øng víi mét ph¶n øng.
* NÕu mét kim lo¹i kÐm ho¹t ®éng (vÝ dô Cu) t¸c dông mét phÇn víi axit cã
tÝnh oxi ho¸ m¹nh (vÝ dô HNO3), sau ®ã cho tiÕp axit HCl v o cã khÝ bay ra,
®iÒu n y nªn gi¶i thÝch ph¶n øng ë d¹ng ion.
Tr−íc hÕt Cu tan mét phÇn trong HNO3 theo ph¶n øng:
3Cu + 8H+ + 2NO3- = 3Cu2+ + 2NO↑ + 4H2O
V× ban ®Çu nH+ = nNO3- = nHNO3, nh−ng khi ph¶n øng th× nH+ tham gia gÊp
4 lÇn nNO3-, nªn nNO3- cßn d−.
Thªm HCl v o tøc thªm H+ v o dd nªn Cu d− tiÕp tôc ph¶n øng víi H+ v
NO3- cho khÝ NO bay ra.
* Khi nhóng thanh kim lo¹i A v o dd muèi cña kim lo¹i B (kÐm ho¹t ®éng
h¬n A). Sau khi lÊy thanh kim lo¹i A ra, khèi l−îng thanh kim lo¹i A so víi
ban ®Çu sÏ thay ®æi do:
- Mét l−îng A tan v o dd.
- Mét l−îng B tõ dd ®−îc gi¶i phãng b¸m v o thanh A.
20
- TÝnh khèi l−îng t¨ng (hay gi¶m) cña thanh A, ph¶i dùa v o ph−¬ng tr×nh
ph¶n øng cô thÓ.
* NÕu 2 kim lo¹i thuéc cïng mét ph©n nhãm chÝnh v ë 2 chu k× liªn tiÕp
nhau th× ®Æt khèi l−îng nguyªn tö trung b×nh (M), ®Ó chuyÓn b i to¸n hçn
hîp th nh b i to¸n mét chÊt, gi¶i cho ®¬n gi¶n.
21
- TiÕt III. Kh¶ n¨ng tan trong n−íc cña mét sè lo¹i muèi
Lo¹i muèi Kh¶ n¨ng tan
Nitrat TÊt c¶ c¸c muèi tan ®−îc
Sunfat §a sè muèi tan ®−îc. C¸c muèi sunfat bari, ch× v st¬ronti
thùc tÕ kh«ng tan
Clorua §a sè muèi tan ®−îc. Trõ AgCl, HgCl, PbCl2 kh«ng tan
§a sè muèi kh«ng tan, trõ cacbonat Na, K, NH4+, v 1 sè
Cacbonat
cacbonat axit tan ®−îc
§a sè muèi kh«ng tan. C¸c phèt ph¸t Na, K, NH4+, v 1 sè
Phèt ph¸t
cacbonat axit tan ®−îc
ChØ cã c¸c sunfua K, Na, NH4+ tan ®−îc
Sunfua
22
nguon tai.lieu . vn