Xem mẫu

  1. C¸c Chó ý Quan Träng Khi Gi¶i To¸n Ho¸ Häc TiÕt I. PhÇn h÷u c¬ 1. To¸n r−îu: * R−îu kh«ng ph¶i l axit, kh«ng t¸c dông víi kiÒm, kh«ng t¸c dông víi kim lo¹i kh¸c, chØ t¸c dông víi kim lo¹i kiÒm. * Khi este ho¸ hçn hîp 2 r−îu kh¸c nhau, ta thu ®−îc 3 ete; khi ete ho¸ hçn hîp 3 r−îu kh¸c nhau ta thu ®−îc 6 ete. * Khi oxi ho¸ r−îu bËc 1 kh«ng ho n to n cã thÓ thu ®−îc axit, an®ehit t−¬ng øng (sè nguyªn tö C nh− nhau), r−îu d− v n−íc. Ho¸ tÝnh cña s¶n phÈm n y rÊt phøc t¹p, cÇn xÐt cô thÓ tõng tr−êng hîp. VD: Khi oxi ho¸ kh«ng ho n to n r−îu metylic H-COOH [O] H-CHO → CH3OH (d−) CH3OH xt,to H2O Trong hçn hîp s¶n phÈm cã 4 chÊt. Nã sÏ cho ph¶n øng tr¸ng b¹c (cña HCHO, HCOOH), ph¶n øng víi baz¬ (cña HCOOH) * R−îu ®a chøc cã 2 nhãm –OH trë lªn liªn kÕt víi c¸c nguyªn tö C kÕ tiÕp nhau ®Òu cho ph¶n øng ho tan Cu(OH)2 t¹o th nh dd m u xanh lam. VD: 2CH2 - OH CH2 - O O - CH2 + Cu(OH)2 → Cu CH2 - OH CH2 - O O - CH2 H H * NÕu cã 2 hoÆc 3 nhãm –OH còng ®Ýnh v o 1 nguyªn tö C, r−îu sÏ tù huû th nh c¸c chÊt kh¸c bÒn h¬n. OH → R - CHO + H2O R - CH OH OH R - C - OH → R - C - OH + H2O OH O OH R - C - R’ → R - C - R’ + H2O OH O * NÕu cã nhãm –OH tÝnh v o C cã nèi ®«i, r−îu kÐm bÒn, tù huû th nh chÊt kh¸c: 18
  2. R - CH = CH - OH → R - CH2 - CHO 2. To¸n an®ehit: * Ta dùa v o sè mol Ag trong ph¶n øng tr¸ng b¹c suy ra sè nhãm chøc - CHO R(CHO)x + xAg2O NH3 R(COOH)x + 2xAg↓ to * Ta dùa v o tØ lÖ sè mol an®ehit v sè mol H2 trong ph¶n øng céng hîp ®Ó x¸c ®Þnh an®ehit no hay ®ãi. VD: CH2 = CH - CHO + 2H2 Ni CH3 - CH2 - CH2OH to * ChØ cã an®ehit fomic khi tham gia ph¶n øng tr¸ng g−¬ng cho ta tØ lÖ: 1 mol an®ehit → 4 mol Ag. Cho nªn khi gi¶i b i to¸n t×m c«ng thøc cña an®ehit ®¬n chøc, b−íc 1 nªn gi¶ sö an®ehit n y kh«ng ph¶i l an®ehit fomic, v sau khi gi¶i xong ph¶i thö l¹i nÕu l an®ehit fomic th× cã phï hîp víi ®Çu b i hay kh«ng. 3. To¸n axit: * Ph¶n øng trung ho axit: R(COOH)x + xNaOH → R(COONa)x + xH2O * Axit fomic cã thÓ cho ph¶n øng tr¸ng g−¬ng, hay ph¶n øng khö Cu(OH)2: H - COOH + Ag2O NH3 H2O + CO2↑ + 2Ag↓ to * XÐt ph¶n øng: RCOOH + NaOH → RCOONa + H2O Khèi l−îng 1 mol muèi RCOONa nÆng h¬n 1 mol axit RCOOH l : 23 - 1 = 22g 4. To¸n este: * Ph¶n øng este ho¸ (t¹o este) l ph¶n øng thuËn nghÞch: RCOOH + R’OH ↔ RCOOR’ + H2O §Ó x¸c ®Þnh nång ®é c¸c chÊt ë 1 thêi ®iÓm nhÊt ®Þnh, ta ph¶i dùa v o h»ng sè c©n b»ng: Kcb = ([RCOOR’].[H2O])/([RCOOH].[R’OH]) * C¸c ph¶n øng ®Æc biÖt: + R - COOCH = CHR’ + NaOH to RCOONa + R’ - CH2 - CHO Muèi An®ehit o + R - COOC6H5 + 2NaOH t RCOONa + C6H5ONa + H2O Muèi Muèi + H - C - OR + Ag2O NH3 HO - C - OR + 2Ag↓ to O O 19
  3. TiÕt II. PhÇn v« c¬ - To¸n kim lo¹i * NÕu cã nhiÒu kim lo¹i trùc tiÕp tan trong n−íc t¹o th nh dd kiÒm, v sau ®ã lÊy dd kiÒm trung ho b»ng hçn hîp axit th× nªn tÝnh theo d¹ng ion cho ®¬n gi¶n. * Khi ho tan ho n to n kim lo¹i kiÒm A v kim lo¹i kiÒm B ho¸ trÞ n v o n−íc th× cã hai kh¶ n¨ng: - B l kim lo¹i tan trùc tiÕp (nh− Cu, Ba) t¹o th nh kiÒm. - B l kim lo¹i cã hi®roxit l−ìng tÝnh, lóc ®ã nã sÏ t¸c dông víi kiÒm (do A t¹o ra). VD: Ho tan Na v Al v o n−íc: Na + H2O = NaOH + 1/2H2↑ Al + H2O + NaOH = NaAlO2 + 3/2H2↑ * Khi kim lo¹i tan trong n−íc t¸c dông víi axit cã hai tr−êng hîp x¶y ra: - NÕu axit d−: chØ cã 1 ph¶n øng gi÷a axit v kim lo¹i. - NÕu kim lo¹i d−: ngo i ph¶n øng gi÷a kim lo¹i v axit cßn cã ph¶n øng gi÷a kim lo¹i d− t¸c dông víi n−íc. * Khi xÐt b i to¸n kim lo¹i t¸c dông víi hçn hîp axit th× nªn x©y dùng ph¶n øng: M + nH+ = Mn+ + n/2H2↑ ChuyÓn b i to¸n vÒ d¹ng ion ®Ó tÝnh. * NÕu kim lo¹i thÓ hiÖn nhiÒu ho¸ trÞ (nh− Fe) khi l m b i to¸n nªn gäi n l ho¸ trÞ cña -M khi t¸c dông víi axit n y, m l ho¸ trÞ cña M khi t¸c dông víi axit kia. * NhiÒu kim lo¹i t¸c dông víi nhiÒu axit cã tÝnh oxi ho¸ m¹nh (H2SO4®, HNO3) th× l−u ý mçi chÊt khi tho¸t ra øng víi mét ph¶n øng. * NÕu mét kim lo¹i kÐm ho¹t ®éng (vÝ dô Cu) t¸c dông mét phÇn víi axit cã tÝnh oxi ho¸ m¹nh (vÝ dô HNO3), sau ®ã cho tiÕp axit HCl v o cã khÝ bay ra, ®iÒu n y nªn gi¶i thÝch ph¶n øng ë d¹ng ion. Tr−íc hÕt Cu tan mét phÇn trong HNO3 theo ph¶n øng: 3Cu + 8H+ + 2NO3- = 3Cu2+ + 2NO↑ + 4H2O V× ban ®Çu nH+ = nNO3- = nHNO3, nh−ng khi ph¶n øng th× nH+ tham gia gÊp 4 lÇn nNO3-, nªn nNO3- cßn d−. Thªm HCl v o tøc thªm H+ v o dd nªn Cu d− tiÕp tôc ph¶n øng víi H+ v NO3- cho khÝ NO bay ra. * Khi nhóng thanh kim lo¹i A v o dd muèi cña kim lo¹i B (kÐm ho¹t ®éng h¬n A). Sau khi lÊy thanh kim lo¹i A ra, khèi l−îng thanh kim lo¹i A so víi ban ®Çu sÏ thay ®æi do: - Mét l−îng A tan v o dd. - Mét l−îng B tõ dd ®−îc gi¶i phãng b¸m v o thanh A. 20
  4. TÝnh khèi l−îng t¨ng (hay gi¶m) cña thanh A, ph¶i dùa v o ph−¬ng tr×nh ph¶n øng cô thÓ. * NÕu 2 kim lo¹i thuéc cïng mét ph©n nhãm chÝnh v ë 2 chu k× liªn tiÕp nhau th× ®Æt khèi l−îng nguyªn tö trung b×nh (M), ®Ó chuyÓn b i to¸n hçn hîp th nh b i to¸n mét chÊt, gi¶i cho ®¬n gi¶n. 21
  5. TiÕt III. Kh¶ n¨ng tan trong n−íc cña mét sè lo¹i muèi Lo¹i muèi Kh¶ n¨ng tan Nitrat TÊt c¶ c¸c muèi tan ®−îc Sunfat §a sè muèi tan ®−îc. C¸c muèi sunfat bari, ch× v st¬ronti thùc tÕ kh«ng tan Clorua §a sè muèi tan ®−îc. Trõ AgCl, HgCl, PbCl2 kh«ng tan §a sè muèi kh«ng tan, trõ cacbonat Na, K, NH4+, v 1 sè Cacbonat cacbonat axit tan ®−îc §a sè muèi kh«ng tan. C¸c phèt ph¸t Na, K, NH4+, v 1 sè Phèt ph¸t cacbonat axit tan ®−îc ChØ cã c¸c sunfua K, Na, NH4+ tan ®−îc Sunfua 22
nguon tai.lieu . vn